TEMA 4. Os niveis de referencia de aprendizaxe de linguas e o desenvolvemento de competencias.

Bo día a todos/as! Con este novo tema gustaríame compartir con vos a miña experiencia e opinión a respecto deste coñecemento declarativo que vimos na aula. Considero que, como futuros docentes de linguas estranxeiras, debemos concederlle importancia tamén ao coñecemento empírico e non só ao académico. Ensinar un idioma non só consiste en explicar regras gramaticais, senón tamén o contexto sociocultural no que se desenvolve o idioma en cuestión.

Ao longo da vida, estamos expostos a moito tipo de información e máis agora grazas ás TICs. O que resulta fundamental é saber diferenciar o que é unha realidade, unha verdade a medias ou directamente o que non é certo. Ás veces, resulta complicado distinguir este tipo de información e mesmo ser conscientes de se resultan ser, como diriamos agora, fake news. A este respecto, como futuros docentes, debemos saber como tratar certas informacións ou como desmentir ideas ou referencias, sobre distintas culturas, que se convertiron en estereotipos sobre as persoas e os costumes dun determinado país ou rexión.

É fundamental posuír tamén competencias relacionadas cos hábitos ou crenzas dunha sociedade. O dominio da lingua que se fala nunha determinada rexión non é suficiente para cumprir coa función de comunicarnos. Como ben sabemos, a comunicación verbal vai acompañada da non verbal, á que moitas veces parece que non se lle da a mesma importancia, mais que cumpre coa mesma intención. Debemos ter claro que moitos xestos, e mesmo expresións, son distintos na nosa cultura a comparación doutras. O que para nós pode ser unha actitude, forma de comportarnos ou de expresarnos de forma corporal e xestual, correcta e agradábel, noutros lugares poden resultar inadecuadas ou descortés. Por este motivo, é igual de importante a comunicación e expresión lingüística que a xestual e corporal.

Alén disto, e retomando o comentado previamente sobre os estereotipos, debemos saber tamén que imaxes ou tópicos asociadas a distintas poboacións son certas ou non. Primeiro debemos ter claro que é un estereotipo, isto é, son ideas ou crenzas convencionais que se van transmitindo e que realmente carecen de significación ou non son totalmente certas. Respecto ao noso país, por exemplo, existen tópicos relacionados coa nosa cultura como os toros, o flamenco ou a paella. E si, existe unha cultura en España relacionada co toreo, pero que non nos define a todos/as, e tamén coa vida flamenca, máis característica da Comunidade Autónoma de Andalucía, ou coa paella, comida típica da rexión mediterránea, máis concreto na zona de Valencia, pero isto non é aplicable a toda a rexión nin a todas as persoas que somos de aquí. Por iso, o problema aparece cando xeralizamos de tal forma que consideramos que todas as persoas dun determinado lugar son dunha forma concreta ou que actúan da mesma forma. Eu son española e nin me gustan os toros, nin sei bailar flamenco, nin a paella é a miña comida favorita ou o prato que como cada día. Pola contra, amo os animais, estou totalmente en contra deste tipo de festexos coma os toros, que o considero maltrato animal, adoito escoitar e bailar calquera tipo de música que nada ten que ver co flamenco ou as sevillanas, e onde esté un bo cocido que se quite o resto!

Ao igual que sucede co meu país, estamos acostumados a oír centos de ideas erróneas e tópicos doutras culturas e países, e das persoas que aí viven. Gustaríame falar de dous casos concretos que me sorprenderon para ben, porque hei de dicir que eu tamén peco moitas veces de crer certas cousas que se nos transmiten ou inculcan. En realidade, quen non? 

Hai oito anos estiven un mes estudando inglés en New York, e puiden comprobar que non todo o que se relaciona cos estadounidenses é certo. De novo, sempre (bueno, moitas veces) hai algo de verdade, pero non son verdades absolutas. A miña familia chamaba cada día para saber se estaba ben, preocupados por que me puidese pasar algo. O certo é que a vila onde estaba aloxada, a media hora máis ou menos da gran cidade, era máis tranquila e segura do que pode ser a miña cidade. Tranquilos/as, non ían con armas pola rúa, non me atracaron en ningún lugar dos que visitei, aos que para escándalo dos meus familiares fun soa en distintas ocasións, e para sorpresa tamén dos/as meus amigos/as os habitantes cos que me relacionei non foron desagradábeis nin demasiado serios. A! E tampouco se alimentan a base de burguer ou pizza, nin todos/as teñen problemas de peso! 

O outro caso que vou mencionar é a miña experiencia Erasmus en Polonia. A verdade que non tiña unhas expectativas moi elevadas respecto á beleza do país nin que fose un lugar que me fose impresionar. E sucedeu todo o contrario. Sorprendeume e para ben. Tiña unha idea preconcebida de que era un país que estaba bastante “atrasado” e mesmo pobre. Ademais disto, parece que só beben vodka e que existe un grande índice de criminalidade. Tiven a sorte de comprobar que é un país precioso cunha riqueza cultural enorme, que, obviamente, non están todo o día co vodka na man (en realidade son máis de cervexa), e despois de medio ano alí, tamén me quedou claro que non era máis inseguro este país que o meu, roubos e crime hai en todas partes, mais eu, por sorte, non pasei por ningunha mala experencia.

En definitiva, calquera tipo de estereotipo que consideremos que se aplica á totalidade dunha rexión ou poboación desta, fará que nos equivoquemos. Moitas veces, cometer este erro non nos deixará gozar da realidade que si caracteriza a certos lugares. Como futuros docentes, debemos asegurarnos de que o noso alumnado saiba diferenciar este tipo de cuestións ademais de ensinarlles algo máis que as regras gramáticais ou como pronunciar mellor.