TEMA 1. O ensino de linguas no presente modelo educativo, estatal e autonómico.
Benvidos/as á miña primeira entrada da materia As linguas estranxeiras no Contexto Español e Internacional. Hoxe tratarei o tema da educación e a ensinanza das linguas, xa que, creo con firmeza no poder da educación e na aprendizaxe de linguas, por iso considero que debemos outorgar a estes aspectos a importancia que merecen.
Comezarei polo aspecto das distintas Leis que foron cambiando o sistema educativo a través do tempo en España. Desde o ano 1970, cando se aprobou a LGE (Ley General de Educación), primeira lei que introduciu o idioma moderno nunha etapa obrigatoria da educación, ata o ano 2013, momento en que se aprobou a LOMCE (Ley Orgánica para la Mejora de la Calidad Educativa), o noso sistema educativo experimentou seis cambios de lei. Estes cambios provocan, en certo modo, unha inestabilidade na nosa educación, e están intimamente ligados á política e ao goberno en cuestión que está a dirixir o país. Isto é algo que carece de sentido se valoramos o proceso polo que debe pasar un cambio de lei. Cando un partido político comeza a gobernar no país, o tempo que emprega entre modificar ou aprobar unha nova lei e despois implementala, non permite que o sistema educativo se adapte totalmente a este cambio, nin os axentes que forman parte del como o alumnado, profesorado etc.
Cando fago este tipo de crítica aos cambios, non me refiro aos estrictamente necesarios, como en calquera ámbito da vida, que establecen melloras ou integran novas ensinanzas e aprendizaxes pola necesidade provocada pola evolución da sociedade e do ser humano. Ás veces, sucede que cando comeza a funcionar dita lei, pasaron eses catro anos de gobernabilidade, outro partido político resulta elixido para gobernar e deciden volver cambiar a lei. Na miña opinión, independentemente da ideoloxía e do partido ao que se ten preferencia e está no poder, a educación non debería depender da política, esta non debería influir nun tema tan importante como resulta a formación dos cidadáns dun país. A educación debe ser para todos, en igualdade de condicións e cumprir cuns parámetros e métodos de ensinanza nos que non debe interferir un goberno nin as súas políticas.
O segundo aspecto que me gustaría tratar é a importancia que se lle outorga á ensinanza das distintas linguas. Na primeira metade do século XX, no noso país, imperaba a ensinanza do idioma francés fronte a outros idiomas. Nos anos 50 foi cando se lle comezou a outorgar máis valor ao inglés, e nos anos 70, coa obrigatoriedade da educación básica, a ensinanza dunha lingua estranxeira xa estaba formalizada e o inglés seguía liderando este panorama educativo. Ademais destas dúas linguas, o alemán foi outro idioma ao que se lle recoñecía o valor para que se impartise nas aulas. O que pretendo comunicar é esta idea do que sempre se intentou transmitir na sociedade, desde o meu punto de vista, de ir sempre da man do poder. Estas linguas estranxeiras son as responsables de permitir a comunicación coas diferentes potencias mundiais, é por iso que penso que a súa ensinanza, desde os seus comezos, non foi por outra razón máis que polo prestixio e situación destes países.
Malia seguir sendo o inglés un idioma propio das grandes potencias mundiais, como por exemplo Estados Unidos, penso que os intereses ao longo do tempo por aprender unha lingua estranxeira foron cambiando. Segue existindo esta necesidade do saber relacionado co control e co prestixio, como podemos comprobar na actualidade que sucede co chino, porén, cada vez máis, as persoas valoran as linguas polo que son: unha ponte que nos facilita o acceso a outras culturas. Estamos máis interesados en coñecer culturas distintas á nosa, gústanos viaxar e poder comunicarnos con persoas coas que non temos unha lingua común, e mesmo parece que existe unha maior curiosidade pola aprendizaxe en si doutros idiomas. A educación penso que ten moito que ver con este aspecto, a sociedade na que vivimos é moi competente, as persoas somos ambiciosas e por iso a formación que se busca debe ser máis completa, e isto inclúe as linguas estranxeiras.
Por último, gustaríame mencionar o cambio tan salientábel, desde a miña perspectiva, do método de ensinanza das linguas. Ao igual que a educación en si experimentou moitos cambios, a forma de impartir un idioma tamén. Considero que é moi importante que se lle outorgue máis relevancia ao feito de expresarse no idioma que se está a estudar e non centrarse tanto, como sucedía non hai moitos anos, en estudar regras gramaticais. Penso que todos os contidos, ao igual que as destrezas, son imprescindíbeis cando aprendemos unha lingua estranxeira, mais realmente como mellor se aprende é practicando e que mellor forma que falando a lingua en cuestión.
A miña conclusión é que a educación e a ensinanza de linguas son esenciais para o crecemento persoal de calquera de nós. Por este motivo, penso que non se debe centrar tanto no elitismo que pode supoñer o coñecemento dunha lingua ou o enfoque dun sistema educativo para un público concreto en función do poder político do país. A educación debe ser independente e todos debemos ter acceso a esta en igualdade de condicións e oportunidades.
Hola Gema!
ResponderEliminarEstoy totalmente de acuerdo contigo en lo que respecta a la legislación en materia de educación. No parece razonable que cada cambio de gobierno implique un cambio en las leyes educativas, como ocurrió con la LOE y la LOMCE con dos leyes en un lapso de siete años. La Educación debería ser legislación básica, no susceptible de cambios más que para adaptaciones a los tiempos. Al final, creo que todos compartimos el sentimiento de ser "cobayas" del sistema educativo y los resultados que hoy obtenemos no son más que un reflejo de ello.
Respecto a lo que indicas de la enseñanza de lenguas, considero que no es más que una muestra de la sociedad actual donde nos maneja la economía y creo que justo ahí encontramos el error: en lugar de ver las lenguas desde su ámbito social y cultural, como una herramienta de comunicación que nos acerque a otras personas y culturas, lo tratamos como una herramienta profesional, cuando, bajo mi punto de vista, su uso profesional debería ser su consecuencia natural una vez tenemos el dominio de una lengua. Hay encuestas que muestran que ya la sociedad considera las lenguas una materia clave de la educación, solo posicionada por detrás de la matemáticas y, sin embargo, parece que llevada a la práctica no se le da la importancia que merece en un mundo totalmente globalizado.
Este comentario foi eliminado polo autor.
ResponderEliminarOla Gema!
ResponderEliminarPareceume moi interesante a túa entrada e non podería estar máis de acordo, de feito, na miña propia entrada con respecto a esta temática veño a dicir algo moi similar; parécenme totalmente contraproducente os continuos cambios na lexislación educativa e isto xenera unha terrible inestabilidade non só para os centros senón máis concretamente para o alumnado e o profesorado, que non sabe como adaptarse e incluir estes cambios de xeito progresivo para o seu estudantado.
Outro aspecto que mencionas e que me parece moi oportuno é o cambio de criterio con respecto á adquisición dunha lingua estranxeira. Dende un punto de vista educativo, resulta clave coñecer as motivacións que levan á poboación a decantarse pola aprendizaxe dunha lingua, que como moi ben expresas, cada vez máis están relacionadas cunha cuestión cultural e de ocio e non tanto polo prestixio desa lingua a nivel económico. En consecuencia, a metodoloxía da ensinanza das linguas estranxeiras debe adaptarse a estas necesidades e transformarse nun proceso máis motivador e interesante para o alumnado actual, farto de teoría e explicacións gramaticais, outra idea na que estamos totalmente de acordo.
En definitiva, urxe un cambio real no ensino das linguas estranxeiras pero tamén unha maior estabilidade por parte dos gobernos para a implantación real dun sistema educativo concreto.
¡Hola Gema!
ResponderEliminarAcabo de leer tu entrada y estoy totalmente de acuerdo contigo en todo lo que has escrito. En lo relativo a la legislación educativa, tienes toda la razón del mundo. La educación, como pasa por desgracia en casi todos los ámbitos de este país, está completamente politizada. No es normal que tanto el alumnado como el profesorado tenga que estarse adaptando cada 4 o 5 años a los cambios que incorpora el nuevo gobierno de turno. Y más aún cuando esos cambios en lugar de propiciar una mejora de la calidad educativa, parece que buscan un retroceso. En este sentido, coincido también con Ana cuando dice que debería haber una legislación básica para el ámbito educativo que simplemente modificara los aspectos verdaderamente necesarios para adaptarse a los tiempos.
Con respecto a lo que comentas de la importancia que se le otorga a la enseñanza de lenguas extranjeras, opino como tú en lo relativo a que siempre ha existido un intento por aprender las lenguas de los países que son potentes a nivel internacional. Un claro ejemplo de esto creo que es la LOMCE. Es una ley que, como futuros/as profesores/as de lenguas extranjeras, parece que nos «beneficia», en el sentido de que hace una defensa clara del plurilingüismo. Sin embargo, no hace falta más que leer el preámbulo para darse cuenta de que lo hace puramente por intereses económicos, con el fin de que los/as estudiantes acaben siendo competentes a nivel internacional y de que generen beneficios para el país.
Para terminar, en lo referente a las metodologías y su actualización en los últimos años, también estoy de acuerdo contigo en que era un cambio necesario. Muchos niños y niñas estudiaron inglés desde, prácticamente, Educación Infantil y llegaban a la ESO y no eran capaces ni de presentarse en inglés porque durante toda la Educación Primaria se habían dedicado a dar gramática pura y dura.