Tema 1. Situacións e variábeis na situación de ensino das linguas estranxeiras

Bo día a todos/as! Benvidos/as a esta nova  entrada, neste caso, en relación coa materia de Didáctica da Ensinanza das Linguas Estranxeiras. Hoxe realizarei a miña aportación respecto ao traballado na aula co profesor Gonzalo. Nesta parte da materia tratamos diferentes aspectos moi interesantes como, por exemplo, as diferenzas entre os termos lingua habitual, de traballo ou vehicular, mais tamén descubrimos, mediante a realización dalgunha actividade, que temos máis bagaxe sobre linguas do que pensamos.

Na parte máis teórica das sesións estivemos traballando con novos conceptos que me gustaría comentar nesta entrada. Comezarei cos termos lingua inicial, materna, segunda e estranxeira.  A lingua inicial podemos dicir que se adquire como forma de comunicar, non a aprendemos coa intención propia de aprendizaxe, adquírese de maneira inconsciente e antes da etapa escolar. O termo lingua materna é moi confuso xa que semella asociarse en exclusiva coa nai, o que non resulta moi razoable xa que non cumpre principios de equidade. Se falasemos de lingua paterna tampouco o fariamos desde un punto de vista igualitario polo que, considero, deberiamos manter o termo inicial unicamente. A segunda lingua é a que aprendemos tras a lingua inicial, adquirímola como lingua vehicular, de ensino, administrativa. Podemos adquirir varias linguas segundas xa que, malia non ser a lingua nativa, se utiliza no territorio onde vive o/a falante. Por último, referímonos á lingua estranxeira cando non falamos nin da inicial nin dunha segunda, é un idioma alleo ao país do/a falante. Adquirímola de xeito consciente xa que a aprendemos se é a nosa intención.

Por outro lado, existen outros termos sobre os que estivemos a falar e referidos ás linguas. No tocante ao concepto lingua habitual estamos a referirnos á que cada persoa fala con máis frecuencia. Por exemplo, no caso do bilingüismo na Galiza pode que unha persoa teña como habitual o galego ou o castelán, ou mesmo as dúas linguas, en función de cal sexa a que utiliza con frecuencia nos actos de comunicación. No caso da lingua de traballo indica o medio de comunicación que se emprega nunha empresa ou mesmo un estado plurilingüe, é dicir, é unha lingua á que se lle outorga un estatus no funcionamento interno dalgunha compañía ou institución. E despois atopamos o termo vehicular, tamén coñecido como lingua franca. Neste caso, desígnase desta forma unha lingua que serve de medio de comunicación entre falantes con idiomas distintos. Estas linguas son escollidas para algún fin ou actividade concreta coma, por exemplo, o inglés nos encontros de membros da Unión Europea.

Despois de mencionar o que me resultou máis interesante da parte teórica, gustaríame sinalar algunha actividade coa que desenvolvimos as sesións. Unha das primeiras chámase Placemat. Esta tarefa é interesante para pór ideas en común, podemos realizar unha especie de chuvia de ideas coa que intercambiar opinións e mobilizar coñecementos. Cada persoa do grupo debía escribir a resposta sobre o que se cuestionou para logo comentala entre os membros do grupo. Despois, entre toda a clase analizamos distintas preguntas coas que aprendimos datos interesantes como, por exemplo, o número de linguas que se falan no Parlamento Europeo. Outra actividade que me agradou bastante foi a posta en común sobre coñecementos lingüísticos. Cada alumna debía compartir co resto o seu nivel de coñecemento referido a unha lingua ou mesmo dialecto. Resulta moi interesante e alentador comprobar o amplo coñecemento lingüístico que se posúe nun grupo reducido de persoas, máis do que ás veces pensamos! Alén disto, destacar a última actividade que realizamos nesta sesión na que debíamos analizar unha unidade dun libro de texto de inglés ou francés. De novo traballamos por grupos para acabar compartindo todos na aula as distintas partes que formaban a unidade didáctica. En función das preguntas que nos formulou o profesor, tiñamos que examinar os distintos apartados da unidade do libro que escollimos para, posteriormente, compartir coas nosas compañeiras os resultados e criterios. Segundo o que debiamos observar, que tratamento se lle dá ao léxico, gramática... na UD que temos que analizar, cada membro do grupo traballa:

-Fonética e entoación (produción oral). Son as que menos atopamos na unidade. Están relacionados coa práctica de diálogos e entrevistas.

-Recepción (comprensión oral e escrita). Moitos listeningspara comprobar que se realizaron de forma correcta algunhas actividades. Non hai listenings complexos. 

-Léxico. Exercicio de vocabulario que tamén traballan a través de textos (lectura). É unha forma de saber se entenderon o vocabulario, realízase a través do listening. Estos exercicios de revisión están asociados a listening e writing.

-Produción (oral e escrita). Prima a parte escrita. Explícase unha parte teórica e proporcionan exercicios para realizar a parte práctica da teoría como, por exemplo, encher ocos ou completar frases coa gramática e vocabulario vistos. Tamén textos propostos a partir dos que teñen que crear outros, e no ámbito oral, preparar unha entrevista relacionada cun texto.

Por último tamén debatimos sobre as diferenzas no proceso de E-A entre Primaria e Secundaria. En xeral, na ensinanza Primaria o método educativo adoita ser máis lúdico e mesmo práctico fronte ao carácter teórico que predomina na Secundaria. Na primaria o método de ensinanza utiliza moito a gamificación, traballan moito o idioma a través de áreas visuais e auditivas. Moi importante a vergoña e o sentido do ridículo que se atopa máis presente entre o alumnado adolescente, polo que a E-A na Educación Secundaria dunha lingua estranxeira vese perjudicada.

Para concluír, na miña opinión estas actividades combinadas coa parte teórica da materia están axudando a que descubramos e aprendamos conceptos cos que ata agora non nos atoparamos, e resultan esenciais para o noso futuro laboral na ensinanza de idiomas. Ás veces, non temos en conta cuestións que nos poden axudar á hora de impartir ou enfocar a forma de desenvoler unha clase. A forma de desenvolver estas sesións, mediante a participación activa do grupo nas distintas tarefas, contribúe a ampliar esta perspectiva da metodoloxía das clases.